Koude Oorlog Propaganda

    Radio in Amerika

    Posters en pamfletten zijn sinds de uitvinding van de drukpers in 1450 al vaak in massaoplage gedrukt. Zelfs nu nog kennen wij spotprenten uit de late middeleeuwen van mensen die niet tevreden waren met de behandeling van de armen. De generatie van de koude oorlog, vijfhonderd jaar later, was dan ook goed bekend met bijvoorbeeld al eerder verschenen posters met 'Uncle Sam' die naar de toeschouwer wijst om ook te participeren in het leger. Dit middel van propaganda gebruiken was voor de gemiddelde Sovjet en Amerikaanse burger meer een stap terug dan een stap vooruit. De televisie was echter nog in de hele wereld rond 1948 een luxeproduct, ook in Amerika.De perfecte tussenoplossing was de radio
Vele overheidsorganisaties hebben hun interesse getoond voor dit medium.

    Zo kwam CIA ’s  beroemdste vorm van antisovjet propaganda in de vorm van Radio Free Europe en Radio Liberty, die werden uitgezonden in Oost-Europa en Rusland. De radio's werden bemand door emigranten en ex-politieke leiders uit de Sovjet-Unie, maar de CIA onderhield een tamelijk losse controle over hun uitzendingen via het Nationaal Comité voor een vrij Europa (ook bekend als de Free Europe Committee), een particuliere organisatie opgericht om Amerikaanse betrokkenheid van de overheid te camoufleren.
Picture

Picture
Onder Eisenhower liet de Verenigde Staten de agressieve psychologische antisovjet oorlogvoering achterwege, welke veel gebruikt was door zijn voorganger. De Voice of America, Radio Free Europe en Radio Liberty bleven propaganda voor het Sovjetblok uitzenden . Na zijn eerste uitzending op 4 juli 1950, kon Radio Free Europa alleen uitzenden met een relatief zwak signaal waarmee in totaal 7 ½ uur per dag via de de korte golf uitzendingen naar Tsjechoslowakije, Polen, Hongarije, Roemenië en Bulgarije. Dat zou veranderen toen Radio Free Europe begon met uitzenden naar Tsjecho-Slowakije, als de Voice of Free Czechoslovakia, vanaf de middengolf (AM band) frequenties op 1 mei 1951, vanuit een nieuw gebouwde zendstation, bijgenaamd "Carola" vanuit Holzkirchen, ongeveer 20 mijl ten zuiden van München. De nieuwe zender had vier antenne torens, die een hoogte van 400 meter bereikten, en op dat moment met 135.000 watt aan vermogen bijna drie keer krachtiger waren dan welke commerciële radiozender in de Verenigde Staten. Het uitzendschema werd vervolgens verhoogd tot 12 uur per dag. Maar geleidelijk verlieten ze de scherpe, aanvallende toon die de “Campaign of Truth” van Truman karakteriseerde. Deze verandering in tactiek werd versneld door de betrokkenheid van Radio Free Europe bij het veroorzaken van de Hongaarse Revolutie van 1956. De onderdrukking van de opstand door de Sovjet strijdkrachten toonde aan dat de Sovjet-Unie zou vechten om haar invloed op Oost-Europa te handhaven. Daardoor kwam men in het westen tot de conclusie dat het beleid voor de bevrijding gepaard ging met onaanvaardbaar psychologische, politieke en menselijke kosten. Tegen het einde van 1956 was propaganda die direct revolutie kon veroorzaken vervangen door langzame culturele infiltratie. De nieuwe tactiek was dus geen corrigerende vinger maar een klein voorproefje van de Amerikaanse cultuur met allemaal Jazz muziek. Geen disk jockey van Radio Free Europe en Radio Liberty kreeg dezelfde populariteit als Willis Conover, de dagelijkse gastheer van het muziekprogramma "Jazz Hour" voor de Voice of America. De reden is echter niet door gebrek aan inzet van Radio Free Europe en Radio Liberty, maar door het vastlopen van de frequenties van zowel Radio Free Europe en Radio Liberty gedurende het grootste deel van de Koude Oorlog. Dit was zo vanwege de stoorzenders die de Sovjet-Unie langs het ijzeren gordijn had geplaatst om de frequentie van de radio te verstoren. Dat gezegd zijnde, moet wel genoemd worden dat Radio Free Europe en Radio Liberty later enkele populaire muziek programma's had, waaronder jazz. In de late jaren 1950 bezocht zelfs de grote jazzgod Louis Armstrong Radio Liberty's studio in New York. Hij stemde in met een interview en introduceerde het programma in zorgvuldig gerepeteerd Russisch. Hij speelde op zijn trompet de begeleiding van een populair Sovjetlied "Five Minutes."

Picture
    Ook begonnen de Amerikaanse burgers en daarna de media zich meer op de ver weg gelegen radiozenders te richten. Het populaire Billboard magazine plaatste  in zijn maart editie van 1958 een paginagroot artikel getiteld "Een rapport van de Music Industry" dat zich bezighield met Radio Free Europe en zijn kruistocht voor de vrijheid. Het artikel richt zich vooral op muziek: "De jeugd in deze landen wil weten over de nieuwste Amerikaanse pop, dance en jazz platen en ze daarnaast ook horen. En muziek van alle soorten omvat ongeveer 15% van de zendtijd voor elk land achter het IJzeren Gordijn."
 

    Je zag in de jaren 50 ook dat steeds meer Amerikaanse instellingen de radiozenders begonnen te helpen met geld en andere vormen. Voor de 1959-campagne stuurde de Advertising  Counsel bijvoorbeeld een verzamelplaat op naar de radiozenders met als titel " But not for me—Freedom is not free ', welke korte persoonlijke oproepen bevatte van muzikanten / entertainers als Duke Ellington, Arthur Godfrey, Hy Gardner, Judy Holliday, Robert Preston en Dorothy Collins ter ondersteuning van Radio Free Europe. Daarna kwam door groot succes al snel een tweede plaat " This Guitar Chose Freedom " dat het verhaal van de Hongaarse jazz gitarist Gabor Szabo en zijn ontsnapping naar de vrijheid in 1956 verteld. 

    Daarnaast werd er zoals bij elk radiostation ook veel nieuws verspreid. Nieuwsprogramma's werden lokaal geproduceerd. Terwijl eerst sommige programma's uit München of New York naar Taiwan werden ingevlogen, was dit een tijdrovend proces, dus vestigde Radio Free Europe een lokale programma-afdeling in Taiwan, aangevuld met een correspondent in Hongkong. In de jaren 1970 bezat Radio Liberty 17 zenders en 1,8 miljoen watt op locaties in Duitsland, Spanje en Taiwan, die 295 zenderuren per dag uitzonden in het Russisch en tot 18 andere talen van de USSR.
Picture
    KNO

Rond 1948 kwam het Amerikaanse radiostation Voice of America met de serie reeks “KNO” (Know North America). Het was de eerste antisovjet media actie binnen de VS die zonder verzoek van de overheid gemaakt is. In deze uitzendingen werd het publiek direct toegeroepen om het vreselijke monster genaamd Communisme uit de wereld te verdijven. Ook werd de luisteraar verteld hoe geweldig het wel niet voor de luisteraar was om Amerikaan te zijn. Deze extreme manier van propaganda zorgde bij de midden en hoge klasse van de bevolking juist voor een averechts effect. Ze vonden de uitzendingen meer extreem rechtse paniekzaaierij dan echt beangstigend nieuws. Binnen Amerika kwam er vanaf 1953 door de Voice of America (toen onder beheer van United States Information Agency (USIA))  een nieuwe soort van radio propaganda. Aangezien de eerste manier niet succesvol was, werd er met een nieuwe manier van radio propaganda geëxperimenteerd. Deze moest niet zozeer shockeren, maar meer onderwijzen over de erbarmelijke omstandigheden van de Sovjetburger zodat het meer als een waarheid overkwam.
In de komende jaren tot eind jaren vijftig bleek dit een erg effectieve manier te zijn om Sovjethaat te verspreiden. Na een tijdje begonnen VOA en Radio free Europe zich ook steeds meer te richten op de Amerikaanse bevolking voor ondersteuning. Zo kwam radio Free bijvoorbeeld met het idee van‘Truth dollars’
Picture

    Als je jezelf gaat verdiepen in de propaganda radio van Radio Free Europe en Radio Liberty zie je dat het fundamentele verschil tussen deze twee is  dat Radio Liberty als enige nooit het Amerikaanse volk is gaan oproepen om hen te sponseren in hun taak ‘verlichting’ te brengen naar de Sovjetburger. Door deze keuze om geen financiering van buitenaf te verwerven bleef Radio Liberty altijd in de schaduw van zijn grotere zuster instelling en was er geen equivalent van de dis jockey’s van Radio Free Europe als Evan Stankova. 

   Radio Marti

    In de jaren zeventig en tachtig werd de aandacht verplaatst van de Sovjet-Unie naar het Midden-Oosten en landen als Cuba en China. De leiders van deze landen bestempelde de radio stations echter als terroristische organisaties, en maakten het hun constante doel om deze zender dan ook uit de lucht te halen binnen hun gebied. In deze landen zond Voice of America  belangrijke trotse Amerikaanse gebeurtenissen uit zoals bijvoorbeeld de speech van Martin Luther King “I have a Dream”, en Neil Armstrong die op de maan land. In het laatste decennium van de koude oorlog zend Voice of Amerika zelfs televisie beelden uit naar deze landen  in plaats van enkel radio. Voor deze landen verzonnen ze echter wel nieuwe namen voor hun doelwit. Zo was de naam van de Cubaanse afdeling ‘Radio Marti’.

    USSR Radio Moskou.

Picture
    Net zoals bij de meeste andere propaganda middelen lag de Sovjet-Unie ook duidelijk voor op Amerika in het opzicht van radio als propagandamiddel. Het eerste grote, door de staat gecontroleerde, radiostation binnen de Sovjet-Unie was Radio Moskou, opgericht in 1922. Eerst was het alleen mogelijk om de zender te beluisteren in de provincies rondom Moskou. Maar al in 1925 kon iedereen in de Sovjet-Unie naar Radio Moskou luisteren door een tweede station in Leningrad. In 1939 kon bijna elk Europees land ook meegenieten van Radio Moskou in zijn eigen taal.  (denk hierbij aan bijvoorbeeld Engels, Frans, Nederlands en zelfs Arabisch). Radio Moskou heeft de Sovjet-Unie uiteindelijk rond de 700 miljoen dollar gekost.

 
Tijdens de koude oorlog.

De VS werd voor het eerst doelwit van Radio Moskou tijdens de vroege jaren van 1950, met zenders in de regio Moskou. Later werd Noordwest Amerika door radiosignalen bestormd met de gloednieuw gebouwde zendstations in Vladivostok en in Magadan.  (Dit waren de dichtst bij gelegen steden vanaf de Sovjet-Unie voor het bereiken van Amerika ).

Verspreiding

Picture
De radio werd echter ook gebruikt om meer landen rondom de Sovjet-Unie te overtuigen van de communistische ideologie. Zo gingen de eerste uitzendingen naar Afrika in de late jaren 1950 de lucht in. De gekozen taal voor de uitzendingen was afwisselend Engels en Frans vanwege de sporen van de kolonisatie van de afgelopen eeuwen. In 1961 sprak Radio Moskou voor het eerst in drie Afrikaanse talen: Amhaars, Swahili en Hausa. Na verloop van tijd konden de luisteraars binnen Afrika ook nog eens afstemmen op Radio Moskou in nog eens acht extra Afrikaanse talen.

Net zoals bij de meeste andere sovjet propagandavormen werd er bij radio enkel een extreme vorm van antikapitalistische en procommunistische propaganda gebruikt.  Het duurde zeer lang voordat ook de Sovjet-Unie inzag dat voor het overtuigen van de omliggende landen verborgen propaganda nodig was. Zo werd de eerste gecentraliseerde nieuwsuitzending pas in augustus 1963 uitgezonden. In de jaren van de Koude Oorlog waren de meeste nieuwsrapporten en commentaren gericht op de betrekkingen tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie.

Samengevat:

-      Radio is als medium bijna precies hetzelfde bij de Amerikanen als bij de Sovjet-Unie Beide hebben zich voornamelijk gericht op het uitzenden van radioprogramma’s in vijandelijk gebied. Ook hebben beide wereldmachten honderden miljoenen aan deze instellingen moeten uitgeven

-      Radiozenders in Amerika hebben ook geldinzamelingen onder de burgers gehouden, waardoor het volk ook erg betrokken bleef met deze  zenders terwijl de USSR stil voor zijn eigen radiostations zorgde waardoor er geen band ontstond tussen de Sovjetburger en Radio Moskou.